Immuunsysteem blijkt functie te hebben die mogelijkheden biedt voor antibiotica

Wetenschappers hebben een tot voor kort onbekende functie van het immuunsysteem ontdekt. Die kan geïnfecteerde cellen detecteren en eiwitten omzetten in 'wapens' die bacteriën kunnen doden. "Het is een goudmijn voor potentiële antibiotica."

De functie is gevonden in het zogenoemde proteasoom. Dat is een eiwitcomplex dat in elke cel van je lichaam voorkomt. Het was al bekend dat het proteasoom eiwitten recyclet.

Maar nu hebben wetenschappers een andere functie ontdekt. Het proteasoom kan zien wanneer een cel is geïnfecteerd door bacteriën, blijkt uit onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Daarna begint het proteasoom met het omzetten van oude eiwitten in een soort 'wapens'. Dat zijn speciale chemicaliën die de buitenste laag van bacteriën kunnen openscheuren om ze vervolgens te doden. Op die manier bestrijdt het lichaam zelf de infectie.

Het immuunsysteem beschermt ons lichaam tegen ziekteverwekkers van buitenaf. Ook beschermt het tegen schadelijke cellen, zoals kankercellen. Daarvoor heeft het systeem meerdere mechanismen. Zo houden slijmvliezen in bijvoorbeeld de keel en neus ziekteverwekkers buiten en vechten witte bloedcellen tegen virussen die we oplopen. De ontdekte functie is ook zo'n mechanisme, zeggen de Israëlische wetenschappers.

Proteasoom vormt 'goudmijn voor antibiotica'

Het proteasoom biedt kansen met het oog op natuurlijke antibiotica. Dat zijn medicijnen die worden ontwikkeld met lichaamseigen stoffen. De ontdekking biedt vooral hoop in de strijd tegen bacteriën die steeds vaker resistent zijn tegen al bestaande medicijnen.

Uit vroege experimenten met muizen met bijvoorbeeld een longontsteking blijkt dat antibiotica van het proteasoom dezelfde resultaten laten zien als bestaande antibiotica die bacteriële infecties tegengaan.

Ook blijkt dat cellen veel makkelijker worden geïnfecteerd door bacteriën als salmonella wanneer het proteasoom wordt uitgeschakeld. Dat betekent dat het proteasoom cellen beschermt tegen infectie.

Wetenschappers zijn daarom enthousiast. "Het is een potentiële goudmijn voor nieuwe antibiotica. Dat is behoorlijk interessant", zegt Lindsey Edwards, hoofddocent microbiologie aan King's College in Londen, tegen BBC News.

Ze zegt ook dat er minder problemen zullen zijn met de ontwikkeling van proteasoom tot medicijnen, omdat het lichaamseigen stoffen zijn. Doordat het menselijk lichaam al bekend is met de stoffen, duren tests minder lang en is het veiliger.

Bron: nu.nl, 7 maart 2025