Jaarlijkse cijfers antibioticagebruik en antibioticaresistentie bekend

De jaarlijkse rapportage NethMap/MARAN 2021, gepubliceerd op 24 juni 2021, bevat gegevens over antibioticaresistentie en -gebruik in Nederland, zowel bij mensen als bij dieren. Over het algemeen blijft de antibioticaresistentie bij mensen stabiel.

Ook in 2020, het jaar gekenmerkt door de SARS-CoV-2-uitbraak, zijn nauwelijks stijgingen in resistentie gevonden. Bij sommige bacteriesoorten neemt de resistentie tegen bepaalde antibiotica zelfs iets af ten opzichte van de voorgaande jaren. Ook het aantal bacteriën dat resistent is tegen meerdere verschillende antibiotica tegelijkertijd, en daardoor moeilijker te behandelen, neemt niet toe. Er blijft echter, gezien de wereldwijde ontwikkelingen, alle reden voor waakzaamheid, zodat veranderingen op tijd kunnen worden opgemerkt.

Huisartsen schreven in het afgelopen jaar ongeveer 10 procent minder antibioticakuren voor dan de jaren daarvoor. Waarschijnlijk is dit een direct gevolg van de COVID-19 restricties, waardoor veel infectieziekten minder zijn voorgekomen en minder mensen een huisarts hebben bezocht. In 2019 is het gebruik van antibiotica in ziekenhuizen ongeveer gelijk gebleven. Hoeveel antibiotica er in 2020 in ziekenhuizen is gebruikt, is nog niet bekend.

In 2020 zijn voor landbouwhuisdieren, bijvoorbeeld varkens, koeien, schapen en kippen, iets meer antibiotica verkocht dan in 2019. Vergeleken met 2009 is de verkoop bijna 70 procent minder. Voor landbouwhuisdieren zijn de afgelopen jaren bijna geen antibiotica gebruikt die bijzonder belangrijk zijn om infecties bij de mens te behandelen (namelijk 3e en 4e generaties cefalosporines en fluoroquinolonen). Ten opzichte van 2019 is de antibioticaresistentie in de verschillende diersectoren ongeveer gelijk gebleven. Wel kwamen in 2020 minder vaak ESBL-producerende darmbacteriën in vleeskuikens en op kippenvlees voor. Het onderzoeksrapport NethMap 2021 is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de SWAB (Stichting Werkgroep Antibioticabeleid) en het Centrum voor Infectieziektebestrijding van het RIVM. MARAN is een samenwerking van Wageningen Bioveterinary Research, Wageningen Food Safety Research, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, het RIVM, Universiteit Utrecht en Autoriteit Diergeneesmiddelen. Bronnen: RIVM, SWAB, NethMap2021

Het volledige Nethmap/MARAN rapport is te downloaden via de website van het RIVM onder publicaties:

https://www.rivm.nl/publicaties/nethmap-2021-consumption-of-antimicrobial-agents