Logo Zorgnetwerk Holland West
  • Home
  • Nieuws
    • Nieuws uit de regio
    • Nieuwsbrieven
  • Agenda
  • Kennis
    • Scholing
      • Infectiepreventie: Speel en leer
    • Surveillance
      • Transmurale werkafspraken
      • Risicoprofiel
      • MUIZ
      • Regionaal signaleringsoverleg
    • Infectiepreventie
      • CIP-traject
      • RPIP
      • Infectiepreventie auditapp
      • Inspiratiedag Infectiepreventie 2025
    • Juist gebruik van antibiotica
      • MRSA
      • Antibiotica-allergie
        • Toolkit Antibiotica-allergie
      • Flowchart AMS verpleeghuizen
      • Toolkit FTO Antibiotica
  • Over AMR
    • Over AMR Zorgnetwerk Holland West
    • Regio
    • Organisatie
      • Stafbureau
      • Regionaal Coördinatieteam
      • Stuurgroep
  • Contact

Risicoprofiel: Publieke domein

 
Home Risicoprofiel Publieke domein

Risicoprofiel

Antibioticaresistentie in het publieke domein

Ben je werkzaam bij de GGD? En wil je weten wat je kunt doen om antibioticaresistentie (ABR) te voorkomen? AMR Zorgnetwerk Holland West informeert en ondersteunt je bij de aanpak van ABR. Ook leggen we uit waarom infectiepreventie zo belangrijk is. In het Risicoprofiel GGD - Publieke domein lees je wat er speelt in regio Holland West.

Inhoudsopgave

  • Antibioticaresistentie en Surveillance
  • Antibioticagebruik
  • Infectiepreventie
  • Samenwerking en overleg

Antibioticaresistentie en surveillance

Bij ABR is een bacterie ongevoelig (resistent) voor de werking van één of meer antibiotica. Naast bacteriën reageren andere micro-organismen ook niet altijd goed meer op behandeling met medicijnen. Andere micro-organismen zijn bijvoorbeeld schimmels, gisten, virussen en parasieten. Er wordt nu dan ook breder gesproken van antimicrobiële resistentie – AMR.

Vanuit landelijke surveillance systemen zijn gegevens beschikbaar over antibioticagebruik en het vóórkomen van ABR en zorginfecties. Surveillance is het voortdurend verzamelen, analyseren en interpreteren van infectieziektegegevens, om snel te kunnen inspelen als er veranderingen nodig zijn op het gebied van beleid of het verstrekken van informatie.
Het is daarom belangrijk de populatie en actuele situatie in regio Holland West goed te begrijpen. Ook is het terughoudend voorschrijven van antibiotica belangrijk. Daarnaast is samenwerking tussen medisch specialisten van belang, met daarnaast de mogelijkheid tot spiegeling en terugkoppeling over hun eigen voorschrijfgedrag.

Antibioticagebruik in regio Holland West

Kennis van de demografische factoren binnen regio Holland West is van groot belang. Vooral de factoren die het risico op AMR kunnen vergroten. Denk aan bevolkingsdichtheid, vergrijzing, inwoners met een lage sociaaleconomische status en inwoners met een migratieachtergrond.

  • Leeftijd: antibioticagebruik is vaak hoger onder ouderen. De leeftijdsopbouw van een populatie is daarom van belang in de context van ABR.
  • Sociaal-economische status: de positie van mensen op de maatschappelijke ladder hangt samen met de prevalentie van ziekten en aandoening. En zo ook het zorggebruik.
  • Land van herkomst: veel migranten brengen regelmatig een bezoek aan het land van herkomst. Als dit een land is met een hoge prevalentie van ABR, kan dit een risico geven op infectie of dragerschap van een resistente bacterie.
  • Inwoners met een migratieachtergrond: een toename van asielzoekers en statushouders kan ook een effect hebben op de zorgvraag. Dit komt omdat drie van de top 5 herkomstlanden een hoger ABR-percentage hebben dan Nederland.

Zorggebruik

In zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen, bestaat een verhoogd risico op het ontstaan en verspreiden van resistente bacteriën. In onze regio zijn zes ziekenhuizen en meer dan 300 verpleeghuislocaties waar langdurige zorg wordt geleverd. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van thuiszorg, gehandicaptenzorg, huisartsen, ambulancevervoer, apotheken, medisch microbiologische laboratoria en zelfstandige behandelcentra. Hier bestaat niet alleen op de locatie zelf het risico om een infectie met een resistente bacterie op te lopen, maar is er ook mogelijkheid tot verspreiding tussen de verschillende zorgverleners.

Toerisme

Resistentie bacteriën verspreiden zich onder andere via toerisme. Wanneer je op vakantie bent in een land waar bepaalde bacteriën niet meer reageren op antibiotica, bestaat de mogelijkheid dat je zo’n bacterie (ongemerkt) mee naar huis neemt. Bijvoorbeeld omdat je in aanraking komt met voedsel of een bezoek brengt aan het ziekenhuis. Daarnaast zijn er ook buitenlandse toeristen die Nederland bezoeken. Er is momenteel weinig bekend over hoeveel inwoners vanuit regio Holland West naar het buitenland reizen en andersom. Wel weten we dat in 2019 ongeveer 20 miljoen buitenlandse meerdaagse toeristen Nederland bezocht; zo’n 1,4 miljoen meer ten opzichte van 2018. De meest recente cijfers (2020) tonen aan dat ongeveer 7 miljoen buitenlandse toeristen Nederland hebben bezocht—de effecten van de maatregelen omtrent het coronavirus zijn hier duidelijk zichtbaar. Van deze 7 miljoen toeristen bezochten 2 miljoen toeristen de provincie Zuid-Holland.

Veeteelt

Bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica komen ook voor bij dieren. In regio Holland West is het aantal landbouwdieren lager dan gemiddeld in Nederland.

Onderzoek antibioticagebruik in regio Holland West

Bij het voorschrijven van antibiotica wordt gebruik gemaakt van het aantal standaard dagdoseringen (Defined Daily Doses, DDD) per 1.000 inwoners per dag. Uit de surveillance gegevens blijkt dat het totale aantal antibiotica uitgiften in Holland West sinds 2023 is toegenomen (zie figuur 1). Dit is in lijn met de landelijke trend. Vanwege de cijfers m.b.t. antibiotica uitgiftes blijft het van belang om zorgprofessionals over AMR te informeren.
In Figuur 1 is te zien dat het totale aantal DDD in regio Holland West over de periode 2016 t/m 2023 dicht bij het Nederlandse gemiddelde ligt.

Figuur 1. DDD per 1000 inwoners per dag. Regio Holland West en Nederland. 2016 - 2023 Bron: SWAB/SFK; NethMap/Maran 2023

Antibiotica-allergie in regio Holland West

Het komt regelmatig voor dat in het medisch dossier van een patiënt een (vermoedelijke) antibiotica-allergie staat geregistreerd. Uit onderzoek is gebleken dat het in veel gevallen om een onjuiste registratie gaat. Dit staat een optimale keuze voor een antibioticabehandeling in de weg. Het alternatieve middel is vaak minder effectief of schadelijker. Daarnaast is het vaak een breder middel of een reserve-antibioticum dat zorgt dat een patiënt nog ongevoeliger wordt voor antibiotica.

In 2021-2023 werd een pilot project gedaan naar delabelling in het ziekenhuis om onjuiste registraties te ontlabelen en nieuwe onjuiste registraties te voorkomen. In totaal werden 311 antibiotica-allergielabels beoordeeld bij 238 patiënten. Na de interventie konden 134 (43,1%) van de 311 allergieregistraties compleet worden verwijderd.

Infectiepreventie door zorgverleners

Infectiepreventie speelt een belangrijke rol bij alle zorgverleners. Een goede hygiëne bij zorgverleners vermindert het aantal besmettingen, waardoor een behandeling met antibiotica minder vaak nodig is. Hoe minder antibiotica wordt gebruikt, hoe kleiner de kans is op resistentie. Er zijn een aantal duidelijke risicofactoren. Belangrijke voorbeelden hiervan zijn het ontbreken van goede richtlijnen over reiniging, desinfectie en hygiëne.

Aanpak infectiepreventie in verpleeghuizen

Verpleeghuizen hebben de afgelopen jaren stappen gemaakt op het gebied van infectiepreventie. Onder andere door het opstellen van een infectiepreventiecommissie. Vanuit AMR Zorgnetwerk Holland West zijn er veel activiteiten ontwikkeld gericht op (zorg)professionals, bijvoorbeeld in verpleeghuizen:

  • Trainingen voor verpleegkundigen en kwaliteits- en beleidsmedewerkers
  • Specialisten ouderengeneeskunde ondersteunen bij het invoeren van het Antimicrobieel Stewardship (AMS)
  • Uitvoeren van de audit infectiepreventie in verpleeghuizen

Uiteraard speelt iedereen een belangrijke rol in infectiepreventie. Dit geldt voor de bezoekers van een verpleeghuis, maar ook voor het personeel dat verantwoordelijk is voor de schoonmaak en maaltijden.

Klik hier om meer te lezen over infectiepreventie in verpleeghuizen.

Risico’s en verspreiding van de MRSA-bacterie

Ondanks goede infectiepreventie en surveillance komen uitbraken van resistente micro-organismen nog steeds voor: een voorbeeld hiervan is Meticilline-Resistente Staphylococcus Aureus (MRSA). De aanpak van MRSA wordt in regio Holland West steeds meer regionaal georganiseerd. Momenteel zijn er 6 behandelcentra in de regio. Jaarlijks worden zo’n 60 patiënten die drager zijn van de bacterie op een MRSA-polikliniek behandeld.
De eradicatie van MRSA-dragerschap op de MRSA-poliklinieken in deze regio blijkt zeer effectief. Uit een regionale evaluatie blijkt dat 85% van de behandelingen van patiënten met MRSA-dragerschap succesvol was in de jaren 2014-2018. Een uitdaging op het gebied van MRSA-dragerschapsbehandeling is het verhogen van het aantal verwijzingen van MRSA positieve patiënten. In de nabije toekomst is het doel dit te verbeteren, onder andere door meer bekendheid te creëren in de eerste lijn.

Samenwerking en overleg

Farmaceutische overleggen (FTO's) tussen medisch professionals

Het is belangrijk dat alle medische professionals goed op de hoogte zijn van wat er speelt met betrekking tot ABR in onze regio. Daarom biedt AMR Zorgnetwerk Holland West ook scholing aan. Daarnaast zijn er Farmacotherapeutische Overleggen (FTO’s). De FTO’s geven inzicht en feedback op eigen voorschrijfgedrag van antibiotica. Het delen van deze informatie is belangrijk om twee redenen:

  1. Medisch specialisten zijn goed op de hoogte van (regionale) resistentiepatronen
  2. Met deze kennis kunnen zij een goede afweging maken bij het voorschrijven van antibiotica.

In 2020-2024 zijn in de regio Holland West ondertussen 35 huisartsengroepen gestart met FTO’s antibiotica voorschrijven. Het is van belang om bij te houden welke invloed de FTO’s hebben op voorschrijfgedrag en de regionale resistentiecijfers.

Transmurale werkafspraken

Transmurale werkafspraken zijn afspraken die zorgverleners met elkaar maken. Daarmee verbeteren ze de kwaliteit en efficiëntie van de zorg. Het informeren over een uitbraak van een bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) is daar onderdeel van. Klik hier om meer te lezen over transmurale werkafspraken.

AMR ZORGNETWERK HW

Contactgegevens

AMR Zorgnetwerk Holland West
Parmentierweg 49
2316 ZV Leiden
I www.amrhollandwest.nl
E contact@amrhollandwest.nl

logo Zorgnetwerk Holland West

Direct naar

Thema's

  • Scholing
  • Surveillance
  • Infectiepreventie
  • Juist gebruik van antibiotica

Aanmelden

Nieuwsbrief

logo AMR Zorgnetwerk Holland West

© copyright 2019-2025 AMR Zorgnetwerk Holland West | Privacy

Logo Zorgnetwerk Holland West
  • Home
  • Nieuws
    • Nieuws uit de regio
    • Nieuwsbrieven
  • Agenda
  • Kennis
    • Scholing
      • Infectiepreventie: Speel en leer
    • Surveillance
      • Transmurale werkafspraken
      • Risicoprofiel
      • MUIZ
      • Regionaal signaleringsoverleg
    • Infectiepreventie
      • CIP-traject
      • RPIP
      • Infectiepreventie auditapp
      • Inspiratiedag Infectiepreventie 2025
    • Juist gebruik van antibiotica
      • MRSA
      • Antibiotica-allergie
        • Toolkit Antibiotica-allergie
      • Flowchart AMS verpleeghuizen
      • Toolkit FTO Antibiotica
  • Over AMR
    • Over AMR Zorgnetwerk Holland West
    • Regio
    • Organisatie
      • Stafbureau
      • Regionaal Coördinatieteam
      • Stuurgroep
  • Contact
Privacyverklaring

Wie zijn wij?
Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) is in 2016 de regionale aanpak antibioticaresistentie (ABR) gestart. Een belangrijk onderdeel van deze aanpak is de oprichting van tien Regionale Zorgnetwerken ABR met als doel antibioticaresistentie te voorkomen en verspreiding te bestrijden op regionaal niveau.
ABR Zorgnetwerk Holland West is één van deze zorgnetwerken.

Wanneer verzamelen wij uw persoonsgegevens?
Wij verzamelen uw gegevens vanaf het moment dat u zich inschrijft voor onze nieuwsbrief of voor één van onze bijeenkomsten.

Waarom verzamelen wij uw persoonsgegevens?
Wij verzamelen en verwerken uw gegevens voor het versturen van onze nieuwsbrieven en/of het organiseren van bijeenkomsten waar u zich voor aangemeld heeft of heeft aangegeven hierin geïnteresseerd te zijn.

Welke persoonsgegevens verzamelen wij van u?
De persoonsgegevens die wij verwerken voor bijeenkomsten zijn hieronder vermeld. U bent zelf verantwoordelijk voor juistheid en relevantie van de gegevens die u verstrekt.

  • NAW gegevens, bedrijfsgegevens, functie, (e-mail)adres en andere contactgegevens;
  • BIG registratie voor het toekennen van accreditatiepunten.
  • voor bijeenkomsten waarbij een maaltijd wordt verzorgd kan eveneens informatie over uw allergie of maaltijdvoorkeuren worden verwerkt.

De persoonsgegevens worden uitsluitend gedeeld met de personen belast met het organiseren van de bijeenkomsten. Voor het organiseren van deze congressen kan gebruik gemaakt worden van een extern bureau. Als er gebruik wordt gemaakt van een extern bureau dan heeft het ABR-zorgnetwerk hiermee afspraken gemaakt zodat uw persoonsgegevens overeenkomstig de AVG worden verwerkt.

Bewaartermijn persoonsgegevens
Wij zullen uw gegevens vier weken na de eventuele evaluatie van de bijeenkomst verwijderen, tenzij er een nieuwe vervolgbijeenkomst wordt gepland. In dat geval worden uw gegevens vier weken na de evaluatie van de laatste bijeenkomst vernietigd. Bij het aanmelden voor een bijeenkomst kan een andere bewaartermijn vermeld worden.

Rechten
U heeft recht op inzage in uw persoonsgegevens en het recht om correctie, verwijdering of overdracht van uw persoonsgegevens te vragen. Daarnaast heeft u het recht om bezwaar te maken tegen het verwerken van uw gegevens.
Als u wilt weten welke persoonsgegevens het ABR-zorgnetwerk van u verwerkt, dan kunt u een schriftelijk inzageverzoek doen. Het ABR-zorgnetwerk behandelt uw verzoek binnen 4 weken. Blijkt dat uw gegevens onjuist, onvolledig of niet relevant zijn? Dan kunt u een aanvullend verzoek doen om uw gegevens te laten wijzigen of aan te vullen.

U kunt uw schriftelijke verzoek sturen aan:
RDOG Hollands Midden / t.a.v. ABR Zorgnetwerk Holland West
Postbus 121, 2300 AC Leiden

Mocht u het niet eens zijn met de wijze waarop het ABR-zorgnetwerk omgaat met uw persoonsgegevens dan kunt u een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Vragen
Heeft u na het lezen van dit privacy statement nog vragen, geeft u dit dan aan via contact@amrhollandwest.nl waarna wij u in contact brengen met onze Privacy Officer.

Wijzigingen
Het ABR-zorgnetwerk behoudt zich het recht voor om dit privacy statement aan te passen. U kunt het meest actuele privacy statement opvragen via contact@amrhollandwest.nl. Indien het ABR-zorgnetwerk een belangrijke wijziging doorvoert, die gevolgen heeft voor de wijze waarop zij persoonsgegevens verwerkt, dan zullen wij dit kenbaar maken via onze nieuwsbrief.

Site
Op deze site is, met uw toestemming, Google Analytics actief om geannonimiseerde browsegegevens bij te houden. Met deze informatie kunnen we onze dienstverlening verbeteren. Meer informatie vindt u bij Google.

Sluiten